Rzepa to roślina warzywna, jeden z najbardziej znanych przedstawicieli rodzaju kapuścianego z rodziny krzyżowców. Ojczyzną tej rośliny jest Azja Zachodnia: udowodniono, że uprawiano ją na terytorium Półwyspu Arabskiego ponad 4 tysiące lat temu.
W starożytnym Egipcie i Grecji tylko przedstawiciele niższych klas jedli swoje rzepy: biednych rolników i niewolników. W tym samym czasie, w starożytnym Rzymie, potrawy z niego były popularne wśród chłopów i szlachty. W Rosji pozostałą główną uprawą warzyw pozostała rzepka. Dopiero w XVIII wieku konkurencja do tej kultury była w stanie przywieźć ziemniaki z Holandii.
Rzepa jest rośliną wieloletnią. Po udanym zasiewie w pierwszym roku rozetka jajowato zielonych liści na długich ogonkach i mięsistym zaokrąglonym korzeniu wyrasta z nasion. W drugim roku z korzenia wyrasta długa, pokryta liśćmi łodyga z żółtymi kwiatami zebranymi w racemes. Owocem rośliny jest krótka saszetka z kulistymi nasionami o brązowo-czerwonym kolorze.
Rzepa jest jednym z najważniejszych składników rosyjskiej tradycyjnej kuchni. Uprawy okopowe tej kultury od dawna były wykorzystywane do produkcji zupy słodowej, przyprawy, pieczone, gotowane, duszone i służył jako obfity dodatek do potraw mięsnych.Surowe rzepy są często zawarte w składzie sałatek witaminowych, a ich sok jest nieodzownym składnikiem zdrowych koktajli warzywnych. Warzywa korzeniowe są faszerowane warzywami, grzybami i mięsem, marynowane i suszone, a wykonane są z gulaszy i zapiekanek. Wraz z tym rzepy są aktywnie wykorzystywane jako środek tradycyjnej medycyny, co pozwala skutecznie radzić sobie z wieloma różnymi patologiami.
Wartość odżywcza rzepy i witamin w jej składzie
Rzepa to roślina warzywna o wysokiej wartości odżywczej. Skład korzeni tej rośliny zawiera białka, niestrawne włókna, węglowodany, witaminy i inne substancje przydatne dla organizmu. Ciekawostką jest to, że rzepa jest bogatym źródłem kwasu askorbinowego: 100 g produktu zawiera do 23% dziennego zapotrzebowania tego związku.
Wartość odżywcza 100 g rzepy:
- 1 481 g białek;
- 6,184 g węglowodanów;
- 1,817 g niestrawnych włókien;
- 0,263 g skrobi;
- 0,099 g tłuszczu;
- 0,083 g kwasów organicznych;
- 5,671 g mono-, disacharydów;
- 0,667 g popiołu;
- 89.468 g wody.
Witaminy w 100 g rzepy:
- 0,089 mg beta-karotenu;
- 0,039 mg ryboflawiny;
- 1,089 mg równoważnika niacyny;
- 0,091 mg alfa-tokoferolu (E);
- 0,769 mg witaminy PP;
- 19,894 mg kwasu askorbinowego;
- 16.868 μg równoważnika retinolu (A);
- 0,046 mg witaminy B1.
Wartość energetyczna rzepy
Rzepa to odżywczy produkt dietetyczny o niskiej wartości energetycznej. Ta właściwość pozwala na uwzględnienie potraw przygotowanych na jego podstawie w menu diet dla osób cierpiących na otyłość.
- Kaloryczność 100 g rzepy w postaci surowej wynosi 31,73 kcal.
- Średnia wielkość kaloryczna korzenia (200 g) wynosi 63,46 kcal.
- Kaloria przegotowanej rzepy - 32,17 kcal.
- Kalifornijska duszona rzepa - 29,84 kcal.
- Calorie parzona rzepa - 31,04 kcal.
Elementy śladowe i makroelementy w składzie rzepy
Rzepa jest prawdziwym magazynem potasu, żelaza, wapnia, fosforu i innych przydatnych składników. Regularne (co najmniej raz na 4-6 dni) spożywanie roślin okopowych przyczynia się do skutecznego i szybkiego uzupełniania zapasów tych niezbędnych substancji w ludzkim ciele.
Makroskładniki na każde 100 g rzepy:
- 237,463 mg potasu (K);
- 48,164 mg wapnia (Ca);
- 33,78 mg fosforu (P);
- 16.912 mg sodu (Na);
- 16,861 mg magnezu (Mg).
Elementy śledzenia na każde 100 g rzepy:
Przydatne właściwości rzepy
- Rzepa jest bogatym źródłem wapnia. Dlatego regularna konsumpcja dań przygotowywanych na jego bazie jest skutecznym środkiem zapobiegawczym, który pozwala zapobiegać występowaniu krzywicy u dzieci, chorób krwi i kości u dorosłych.
- Ciepły bulion i gotowany sok z rzepy mają właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe i antyseptyczne. Dlatego też tradycyjni uzdrowiciele przepisują je do płukania jamy ustnej bólem zęba, zapaleniem jamy ustnej, zapaleniem dziąseł i innymi chorobami zębów. Substancje zawarte w tych napojach mają korzystny wpływ na stan warstwy szkliwa zębów. Dodatkowo ciepły sok z bulionu lub rzepy, słodzony miodem, przyjmowany doustnie z silnym nieproduktywnym kaszlem, przeziębieniem, zapaleniem krtani, płynąc w ostrych postaciach, a także chrypką.
- Korzenie rośliny - bogaty magazyn witamin, przydatnych elementów. Dlatego regularne spożywanie ich w żywności jest skuteczną metodą zapobiegania beri-beri.
- Ustalono, że substancje obecne w rzepach pomagają normalizować rytm serca i zapobiegać rozwojowi chorób serca.
- Rzepa zawiera dużo błonnika i innych substancji, które zwiększają ruchliwość przewodu pokarmowego, stymulują produkcję enzymów trawiennych i znacznie przyspieszają procesy metaboliczne.Dzięki temu regularne spożywanie przygotowywanych potraw pozwala normalizować pracę przewodu pokarmowego, poprawiać wchłanianie pokarmu i pozbywać się otyłości.
- Sok z rzepy działa lekko przeczyszczająco i moczopędnie. Regularne spożywanie tego napoju jest korzystne dla osób cierpiących na zaparcia lub choroby układu moczowego.
- Przegotowana rzepa, wbita w gruby kleik, przydaje się na dotkniętych chorobą obszarach dna. Aby złagodzić nieprzyjemne objawy tej choroby, można użyć maści przygotowanej z powstałego puree i gęsiego tłuszczu. Ponadto doskonałym lekarstwem na ból podudzi jest wywar z rzepy: służy do przygotowywania codziennych ciepłych kąpieli.
- Rzepa zawiera raczej rzadki składnik - glukorafaninę. Podczas żucia pokarmu, ta substancja pod wpływem enzymów przekształca się w sulforafan - związek o działaniu przeciwnowotworowym i antybakteryjnym. W związku z tym regularne spożywanie rzepy może zmniejszyć ryzyko niektórych chorób zakaźnych i niektórych form raka.Badania wykazały również, że glukorafanina ma zdolność blokowania enzymów, które mają destrukcyjny wpływ na tkankę chrzęstną.
- Codzienna konsumpcja surowej rzepy normalizuje pracę aparatu wzrokowego, poprawia stan skóry i jej przydatków (płytki paznokciowe, włosy), normalizuje mikroflorę dróg moczowych w pleśni.
- Związki organiczne pochodzenia roślinnego, zawarte w rzepach, mogą mieć łagodny efekt uspokajający. Z tego powodu dietetycy zalecają włączenie posiłków przygotowanych na jego podstawie w diecie na bezsenność, zwiększoną drażliwość i pobudliwość nerwową.
Przeciwwskazania do spożycia rzepy
- Głównym przeciwwskazaniem do spożycia rzepy jest obecność chorób przewodu pokarmowego, występujących w ostrej postaci.
- Według dietetyków spożycie roślin okopowych tej rośliny (w dowolnej postaci) może wyrządzić szkodę osobom cierpiącym na przewlekłe choroby nerek i wątroby.
- Nie zaleca się stosowania rzepy w diecie osób cierpiących na przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego lub zapalenie wątroby.
- Rzepa jest przeciwwskazana u ludziu których zdiagnozowano chorobę OUN.
- Młode matki karmiące piersią powinny uważać, aby wprowadzić korzenie tej rośliny do diety. W przypadku wystąpienia niekorzystnych okoliczności substancje w ich składzie mogą powodować silny ból u dziecka, biegunkę, zaparcia lub ciężkie reakcje alergiczne.
- Absolutnym przeciwwskazaniem do spożywania rzepy i potraw przygotowywanych na jej bazie jest indywidualna nietolerancja.
